Những mùa hoa xoan

Ngày xưa, cứ mỗi độ xuân về, mưa bụi lất phất, gió lành lạnh, trên miền thôn quê, lòng người bâng khuâng trước màu trắng tím biêng biếc của một loài hoa quê bình dị mà sâu lắng đó là hoa xoan.

Hoa xoan có nhiều tên gọi khác tùy theo vùng miền: Hoa sầu đông, hoa thầu đâu, quê tôi gọi là hoa sầu đâu… Đây là một  loài cây dễ tính, hạt rơi xuống mọc lên tự nhiên, hoặc được người dân đào lên trồng ngoài ngõ, ngoài bờ ao hay góc ruộng, ven đường đi… Cây xoan dẻo dai, chất phác, khỏe khoắn mộc mạc như người dân quê một nắng hai sương. Dân gian dùng lá xoan để dúm trái cây hoặc tắm cho trẻ em để chống rôm sảy ngứa ngáy,…gỗ xoan được đóng dùng những vật dụng trong gia đình vì có vị đắng độc nên chống được mối mọt. Mùa đông cây trơ trọi lá khẳng khiu đứng giữa trời gió bấc lạnh rét đến thấu xương. Sang xuân những cây xoan nãy lộc nỡ hoa nhanh đến ngỡ ngàng. Mỗi cây xoan trở thành một tán hoa lớn với tầng tầng, lớp lớp những chùm hoa. Hoa xoan bình dị khiêm nhường, không đua sắc, cũng không ngát hương như bao loại hoa khác, chỉ có màu trắng nhẹ nhàng, màu tím biêng biếc, lại nỡ trên cao nên ít ai để ý… Màu trắng tím hoa xoan gợi tả về nỗi lòng người con gái thôn quê mộc mạc, bình dị với nỗi niềm nhớ nhung, nuối tiếc những kỹ niệm ngày xưa. Từ xa nhìn tới, tán hoa kết lại như những áng mây bồng bềnh, lững lơ  giữa trời, huyền ảo mơ màng, hư hư, thực thực.  Cánh hoa xoan nhỏ nhắn, xinh xắn, xòe cánh lẫn trong mưu bụi, gặp gió xuân rơi lả tả, rải đầy trên lối đi, vương trên tóc thôn nữ. Lũ con gái mới lớn quê tôi thường nhặt hoa xâu thành một chuỗi cườm đeo vào cổ (dân quê tôi gọi là kết cườm).

Hoa xoan nở rộ khi xuân sang nhưng cũng chóng tàn lẫn trong mưa bụi khi cơn gió nhẹ thoảng qua nên người ta còn gọi với một tên khác nghe rất buồn là  hoa sương khói.

Bây giờ xa quê, sống nơi đô thị vồn vã , cuộc sống nhiều lo toan bận rộn, chắc cũng chẳng có mấy ai nhớ về loài hoa này. Chỉ còn hoài niệm trong ký ức tuổi thơ buồn vui lẫn lộn, hình ảnh hoa xoan  nỡ  khi xuân về để lại nhiều cảm xúc trong lòng người.

Tôi cũng xin mạn phép góp lên đây một bài thơ để các bạn cùng đọc:

“SẦU ĐÔNG”

Đông tàn đợi chửa thấy xuân sang

Lũ én lang thang bỏ biệt làng

Ngõ vắng hàng xoan trơ trọi lá

Vườn hoang khóm cúc lụi tàn hoa(*)

Hắt hiu gió bấc lùa khe cửa

Phất phảng mặt hồ nước nhẹ loang

Khói sóng mơ màng chiều lẻ bóng

Sầu đông thiếu nữ ngóng hoa xoan.

Đông 2005

tật bật hối hã